خلیل اله سردارنیا؛ علیرضا انصاری
چکیده
گذار دموکراتیک از بالا به پایین، یکی از گذارهایی است که توسط حکومت‌ها در واکنش به الزامات و ضرورت‌های داخلی و بین‌المللی روی می‌دهد. این نوع گذار، با آزادسازی سیاسی یا دموکراسی حداقلی شروع می‌شود و با فراهم‌شدن شرایط مطلوب و مسئولیت‌پذیری در حکومت، مردم و نهادهای مدنی در گذر زمان می‌تواند به تحکیم دموکراسی بینجامد. با اتخاذ رویکرد ...
بیشتر
گذار دموکراتیک از بالا به پایین، یکی از گذارهایی است که توسط حکومت‌ها در واکنش به الزامات و ضرورت‌های داخلی و بین‌المللی روی می‌دهد. این نوع گذار، با آزادسازی سیاسی یا دموکراسی حداقلی شروع می‌شود و با فراهم‌شدن شرایط مطلوب و مسئولیت‌پذیری در حکومت، مردم و نهادهای مدنی در گذر زمان می‌تواند به تحکیم دموکراسی بینجامد. با اتخاذ رویکرد جامعه‌شناختی سیاسی و با روش تبیینی علی- تحلیلی، هدف مهم از انجام این پژوهش، پاسخ به این پرسش اصلی است که: مهم‌ترین ریشه‌ها یا عوامل مؤثر بر آغاز آزادسازی و دموکراسی تدریجی در کویت از دهه‌ی 1990 به این‌سو چه بوده‌اند؟ فرضیه‌ی پژوهش: مهم‌ترین عوامل مؤثر بر آزادسازی سیاسی یا دموکراسی تدریجی از بالا به پایین در کویت از دهه‌ی 1990 به این‌سو عبارت‌اند از: تهاجم عراق به کویت به‌مثابه فرصت‌ساز مهم خارجی، تشدید دموکراسی‌خواهی از سوی نهادها و فعالان مدنی و جنبش‌های اجتماعی، اختلافات سیاسی در بلوک قدرت یا هیئت حاکمه و تأثیرات فکری- نگرشی و بسیجی مطبوعات و اینترنت. یافته‌های تحقیق حاکی از آن هستند که حکومت کویت در تمایز با سایر کشورهای عربی منطقه، در بستر الزامات و ضرورت‌های یادشده به‌سمت نوعی واقع‌بینی و زمان‌شناسی مصلحت‌جویانه حرکت کرد و آزادسازی سیاسی تدریجی را آغاز کرده و به‌صورت کنترل‌شده ادامه داده است. این گذار عمدتاً جنبه‌ی تاکتیکی برای حفظ حکومت و بقای سیاسی بوده است، تا ماهوی و در آینده با چالش‌های مهمی مواجه خواهد بود.
